Ερευνα: Aσθμα και λοιμώξεις απειλούν τους κτηνοτρόφους

Συγγραφή: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΠΟΥΧΑΓΙΕΡ, μεταπτυχ.φοιτήτρια ΠΜΣ Δημ. Υγεία, Τμ. Ιατρικής, Παν/μιο Πατρών

Επιμέλεια: Α. βΑΝΤΑΡΑΚΗΣ, αναπλ. καθηγητής Ιατρικής, Τμ. Ιατρικής, Παν/μιο Πατρών

Η συνεχής αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού οδήγησε και στις αυξημένες ανάγκες για τη μαζική παραγωγή τροφίμων και ιδιαιτέρα τροφίμων ζωικής προέλευσης που είναι πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία για την ανθρώπινη διατροφή και επιβίωση. Συνεπώς, ο παγκόσμιος βιομηχανικός κόσμος οδηγήθηκε στην ανάπτυξη μεγάλων αλλά και μικρότερων κτηνοτροφικών μονάδων που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του πληθυσμού μίας χώρας ή περιοχής. Η ανάπτυξη αυτών των μονάδων ανέδειξε την ανάγκη εφαρμογής κανονιστικού πλαισίου ώστε να ελέγχεται η ορθολογική χρήση του μεγάλου όγκου αποβλήτων που αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Τα απόβλητα αυτών των μονάδων, όταν δεν επεξεργάζονται με τους κατάλληλους τρόπους, αποτελούν εστία μόλυνσης για το περιβάλλον (υπόγεια-επιφανειακά ύδατα) και κατ' επέκταση για τον άνθρωπο και τη δημόσια υγεία γενικότερα.

Παγκόσμιοι και ευρωπαϊκοί οργανισμοί όπως οι WHO, CDC,Union of Concerned Scientists, η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής, το Ευρωπαϊκό συμβούλιο κ.ά. συμμερίζονται την ανησυχία των επιστημόνων για τους κινδύνους στη δημόσια υγεία από τη λειτουργία των κτηνοτροφικών μονάδων.

Οι επιπτώσεις της μόλυνσης του περιβάλλοντος έχουν ως τελικό αποδέκτη των άνθρωπο που λαμβάνει τα αποτελέσματα της μόλυνσης είτε μέσω της αναπνοής (μόλυνση του αέρα) είτε μέσω του νερού (μόλυνση των υδάτων) είτε μέσω της κατανάλωσης μολυσμένης με απόβλητα τροφής (μόλυνση του εδάφους). Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε το τελευταίο διάστημα, διερευνήθηκε ο τρόπος λειτουργίας των κτηνοτροφικών μονάδων στην Περιφερειακή Ενότητα Αχαΐας και οι πιθανές επιπτώσεις της λειτουργίας τους στην υγεία των εργαζομένων αλλά και των περιοίκων.

Τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι οι εργαζόμενοι στις κτηνοτροφικές μονάδες δεν γνωρίζουν τις επιπτώσεις της μη σωστής λειτουργίας των μονάδων τους στην ρύπανση του περιβάλλοντος και γενικότερα στην Δημόσια Υγεία.

Οι κτηνοτρόφοι εξαιτίας του ότι περνούν μεγάλο μέρος της ζωής τους μέσα σε αυτές τις εγκαταστάσεις είναι συχνά εκτεθειμένοι σε σκόνη, μολυσματικά αέρια και άσχημη οσμή, εμφανίζουν προβλήματα υγείας που σχετίζονται με χρόνια βρογχίτιδα, άσθμα, συμπτώματα γρίπης, και λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος. Παράλληλα οι εργαζόμενοι στις μονάδες αυτές εμφανίζουν πιο συχνά ζωονόσους όπως η βρουκέλωση, σαλμονέλωση.

Επίσης οι κτηνοτρόφοι σε εγκαταστάσεις με δυναμικότητα ζώων άνω των 600 ζώων, εμφανίζουν άσθμα, πόνο στις αρθρώσεις και μύες, άγχος, κατάθλιψη, στρες. Οι μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες αποτελούν μέρη στα οποία παράγονται υψηλές συγκεντρώσεις αερίων. Τα αέρια αυτά επίσης μπορεί να είναι επικίνδυνα για την υγεία των εργαζομένων. Κάποια από τα πιο επικίνδυνα αέρια είναι το υδρόθειο, το CO2 και η αμμωνία. Oξεία έκθεση στο διοξείδιο του άνθρακα μπορεί να προκαλέσει ζάλη, κεφαλαλγία, σφίξιμο στο στήθος και ναυτία.

Η αμμωνία (NH3) είναι το πιο κοινό και άφθονο επιβλαβές αέριο που εντοπίζεται στην εξωτερική και εσωτερική ατμόσφαιρα των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων. Στην αμμωνία μαζί με το υδρόθειο οφείλεται η έντονη οσμή των κτηνοτροφικών μονάδων.Οι εργαζόμενοι στις κτηνοτροφικές μονάδες έρχονται καθημερινά σε επαφή με χημικές ουσίες που προέρχονται από διαλύτες, καθαριστικά, φάρμακα κ.ά.

Αλλο ένα πρόβλημα που έχει προκύψει σχετικά με τους μικροοργανισμούς στις κτηνοτροφικές μονάδες σχετίζεται με την ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά. Στα ζώα των κτηνοτροφικών μονάδων συχνά του χορηγούνται μικρές ποσότητες αντιβιοτικών ώστε να μην αρρωσταίνουν ή για τη θεραπεία κάποιων μολυσματικών ασθενειών.

Σύμφωνα με τη μελέτη, οι κτηνοτρόφοι της Αχαΐας δήλωσαν ότι δεν χρησιμοποιούν αντιβιοτικά στο σιτηρέσιο του ζώου, ούτε τη γαλακτική περίοδο κι αν αυτό κριθεί απαραίτητο από τον κτηνίατρο, δήλωσαν ότι τηρούν τους χρόνους αναμονής που απαιτούνται.

Οσον αφορά στους ερίοικους, στην έρευνα διαπιστώθηκε ότι στην συντριπτική τους πλειοψηφία πιστεύουν ότι ένας στάβλος επιδρά σε μεγάλο βαθμό στη ρύπανση του περιβάλλοντος, ότι το ακίνητό τους χάνει την αξία του λόγω της γειτνίασης του με στάβλο, έχουν καθημερινούς πονοκεφάλους, στρες, και ενοχλούνται από τις δυσάρεστες οσμές. Επίσης οι περισσότεροι που έχουν στάβλους κοντά στο σπίτι τους, προβαίνουν σε συχνές καταγγελίες.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Οι μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες μέσω των απόβλητων τους μπορούν να δημιουργήσουν πληθώρα προβλημάτων στο περιβάλλον και στη δημόσια υγεία. Ομως λόγω του ότι οι μονάδες που έχουμε στην περιοχή μας είναι μικρής δυναμικότητας όσον αφορά τον αριθμό των ζώων που φιλοξενούν δεν δημιουργούνται ιδιαίτερα προβλήματα σχετικά με την ρύπανση και τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Επίσης φαίνεται ότι δεν υπάρχει πρόβλημα με αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών από τους κτηνοτρόφους γεγονός που εξηγείται εξαιτίας του ότι οι γαλακτοβιομηχανίες κάνουν πολύ αυστηρούς μικροβιακούς ελέγχους και όταν το προϊόν δεν τηρεί τις προδιαγραφές επιστρέφεται στον κτηνοτρόφο.

Σε κάθε περίπτωση προτείνονται δράσεις όλων όσοι εμπλέκονται με την ορθή λειτουργία των στάβλων, και πιο συγκεκριμένα προτείνονται τακτικότεροι έλεγχοι από τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές προκειμένου να διαπιστώνεται η τήρηση των Κωδίκων Ορθής Γεωργικής Πρακτικής, των Κοινοτικών προτύπωνκαι των Εθνικών Προδιαγραφών. Επιπρόσθετα, το κράτος θα πρέπει να διοργανώνει μέσω των αρμόδιων φορέων, προγράμματα Επιμόρφωσης και Κατάρτισης για τους κτηνοτρόφους σχετικά με την διαχείριση των αποβλήτων των μονάδων τους καθώς και να διεκδικήσει προγράμματα από την Ευρωπαϊκή Ενωση για Επιδότηση Μετεγκατάστασης.

Συνοψίζοντας, οι περιφέρειες και οι δήμοι μέσω των υπηρεσιών τους, οι περιβαλλοντικές ομάδες, ο ιδιωτικός τομέας,τα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε συνεργασία θα πρέπει όλοι μαζί από κοινού να συμβάλλουν στην ευαισθητοποίηση και ενημέρωση τόσο των πολιτών αλλά ιδιαίτερα των κτηνοτρόφων που είναι μια ευαίσθητη κατηγορία που συμβάλλει όμως τα μέγιστα στην οικονομία του τόπου.

*Από την Έντυπη Έκδοση - Ιατρικό Ένθετο "Λόγοι Υγείας"